Η Χορτοφάγος - Χαν Γκάνγκ

Ένα αρκετά ιδιαίτερο βιβλίο, που έρχεται από την Νότια Κορέα , βραβευμένο με Booker (2016) , σκοτεινό, διαφορετικό, αλληγορικό. Η Χορτοφάγος της Χαν Γκανγκ είναι από τα βιβλία που πιστεύω πως κάποιος είτε θα λατρέψει, είτε θα μισήσει, σίγουρα πάντως θα προακλέσει έντονα - και διφορούμενα- συναισθήματα στον αναγνώστη. Μια πρωταγωνίστρια που ''δεν υπάρχει'', και η απόφαση της να γίνει χορτοφάγος, κρύβει από πίσω τηςμια ολόκληρη κριτική σε ένα σύστημα  αξιών, με έναν δικό του τρόπο βυθίζοντας τον ανανγώστη στον σκοτεινό του κόσμο. 

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρία μέρη, και οι αφηγητές είναι διαφορετικοί. Και ενώ πρωταγωνίστρια είναι η ΓιόνγκΧιε, η φωνή της δεν ακούγεται σχεδόν πουθενά. Παρόλα αυτά, οι τρεις ιστορίες περιστρέφονται γύρω από την ίδια. Μια πρωταγωνίστρια λοιπόν, που αποτελεί το επίκεντρο της αφήγησης, και είναι ουσιαστικά ''όλο το βιβλίο'', όντας άβουλη και απούσα. Στην ουσία την βλέπουμε μέσα από τα μάτια των υπολοίπων, παρόλα αυτά, αυτό είναι αρκετό για να σχηματίσουμε μια άποψη για αυτήν. 

Το πρώτο μέρος της ιστορίας ονομάζεται όπως και το βιβλίο  ''Η Χορτοφάγος''. Η ιστορία ξεκινάει με την απόφαση που παίρνει ξαφνικά η ΓιόνκγΧιε, έπειτα από ένα όνειρο που είδε, και σταματάει να τρώει κρέας. Γιατί όμως ένα τόσο απλό γεγονός είναι ικανό να επηρεάσει τόσο την ίδια, όπως και τους ανθρώπους γύρω της; Ο αφηγητής της πρώτης ιστορίας είναι ο άντρας της ΓιόνγκΧιε, και καταφέρνει με ευκολία να γίνει αντιπαθής από τις πρώτες κιόλας σειρές. Από τον τρόπο με τον οποίον βλέπει την γυναίκα του, μέχρι και τον τρόπο με τον οποίον την αντιμετωπίζει στα συμβάντα που θα ακολουθήσουν. Ήρωες συμβιβασμένοι με την ρουτίνα, χωρίς κανένα ενδιαφέρον, βολεμένοι στην καθημερινότητα, στην μονοτονία και την αφοσίωση. Και έπειτα έρχεται η απόφαση της χορτοφαγίας που συνταράσει τα νερά. Η πρωταγωνίστρια, απαθής και παθητική, δεν αντιδρά σχεδόν καθόλου, μέχρι την στιγμή που δέχεται ένα χαστούκι από τον πατέρα της , την στιγμή που προσπαθεί να την ταίσει κρέας, και έτσι εκείνη παίρνει ένα μαχαίρι και κόβει τις φλέβες της. Ίσως και η πρώτη φορά που η ίδια αντιδρά κάπως. Έπειτα η ίδια μεταφέρεται από τα υπόλοιπα μέλη στο νοσοκομείο.

Η δεύτερη ιστορία, έχει και πάλι επίκεντρο την ίδια, αλλά με πολύ διαφορετικό τρόπο. Ήταν σίγουρα το αγαπημένο μου μέρος από όλο το βιβλίο. Αυτή την φορά, αφηγητής είναι ο κουνιάδος της ΓιόνγκΧιε, καλλιτέχνης, ο οποίος παθαίνει εμμονή μαζί της, όταν μαθαίνει πως η ίδια έχει στα οπίσθια της ένα σημάδι, γνωστό και ως <<Μογγολική κηλίδα>> (αυτός είναι και  τίτλος του δεύτερου μέρους). Ο ίδιος, είναι βιντεογράφος ζωγράφος, και δημιουργεί καλλιτεχνικά βίντεο. Έτσι, σχεδιάζει να την καλέσει στο στούντιο του, ζητώντας της να ζωγραφίσει λουλούδια στο γυμνό κορμί της, καθώς θα κάνει το ίδιο και σε ένα μοντέλο, βιντεοσκοπόντας τους να συνευρίσκονται ερωτικά. Η ίδια, έχει χωρίσει με τον άντρα της, και είναι αρκετά ευάλωτη. Ο κουνίαδος της δεν θα αργήσει να γίνει έρμαιο του πάθους του, και να εκμεταλλευτεί το γεγονός της ψυχολογικής της κατάπτωσης και της αβουλίας της. Η αδέρφη της θα ανακαλύψει το βίντεο, και θα οδηγήσει την ΓιόνγκΧιε στην κλινική, από όπου έχουμε και την τρίτη ιστορία.

Τα <<Δέντρα στις φλόγες>>, είναι λοιπόν το τρίτο μέρος της ιστορίας, με αφηγήτρια την αδερφή της νοσηλευμένης, και λαμβάνει χώρα τρια χρόνια μετά το συμβάν με τον άντρα της. Η ΓιόνγκΧιε , βρίσκεται σε πολύ άσχημη ψυχολογική και σωματική κατάσταση, ενώ η αδερφή της είναι η μόνη που την επισκέπτεται και προσπαθεί να την κατανοήσει. Η ίδια, έχει πάρει διαζύγιο από τον άντρα της, ενώ προσπαθεί με δυσκολία να κατανοήσει την αδερφή της, η οποία θέλει να μετατραπεί σε δέντρο, όπως η ίδια λέει και αρνείται πλέον κάθε τροφή. Είναι φανερό πως η κατάσταση της είναι στο τελικό στάδιο, ενώ οι γιατροί αρνούνται να την βοηθήσουν περαιτέρω. 

Ένα βιβλίο που παρά την απλότητα του δεν παύει να είναι ωμό και να ρίχνει πολλά θέματα στο τραπέζι. Αρχικά, πως είναι να αποφασίζει κάποιος που ζει στην Νότια Κορέα να θέλει να είναι χορτοφάγος; Ακόμα και αν τα κίνητρα του είναι ειρηνικά και αθώα, η ίδια κοινωνία αρνείται να δεχτεί αυτήν την διαφορετικότητα, και αυτό γίνεται ξεκάθαρο. Βέβαια, η συγγραφέας, έχει δημιουργήσει μια ισχυρή αντίθεση σε ότι έχει να κάνει με τους χαρακτήρες. Η πρωταγωνίστρια, ενώ μιλάει ''δεν έχει φωνή''. Και μπορεί να υπάρχει μια υπερβολή σε αυτό, αλλά σίγουρα ένα ακόμη κομμάτι που θέλει να θίξει είναι η πατριαρχία και ο ρόλος της γυνάικας και ο τρόπος με τον οποίον μπορεί κανείς να υποστηρίξει την γνώμη του, όταν βρίσκεται σε αδύναμη θέση. Έχει τοποθετήσει μια πρωταγωνίστρια άπραγη, έναν σύζυγο που απλά αδιαφορεί, βολεμένος, έχοντας μάθει πως η γυνάικα του υπάρχει εκεί για να τον εξυπηρετεί, και έναν πατέρα βίαιο - βετεράνος του πολέμου στο Βιετνάμ. Από την άλλη, έχουμε τον κουνιάδο της, έναν άντρα που παθαίνει εμμονή μαζί της, και εκμεταλλεύεται τη αδυναμία της προκειμένου να κοιμηθεί μαζί της, ξεγελόντας την προκειμένου να πετύχει τον σκοπό του. Όλοι οι άντρες της ιστορίας συμβολίζουν κάτι διαφορετικό, κάτι τοξικό και προβληματικό, έννοιες από τις οποίες η κοιωνία πρέπει να απαλλαγεί. Συναισθηματική αδιαφορία, καταπίεση, βία, σεξουαλική εκμετάλλευση και χειραγώγηση. 

Ακόμη, η συγγραφέας μας δείχνει πόσο εύκολα μπορεί μια οικογένεια αρχικά, και κατ΄ επέκταση μια κοινωνία να περιθωριοποιήσει ανθρώπους, που είτε αποφασίζουν να κάνουν μια αλλαγή που έρχεται σε αντίθεση με το ευρύ κοινό, είτε απομονώνται λόγω της πνευματικής τους κατάπτωσης. Στο τέλος του βιβλίου, μόνο η αδερφή της πρωταγωνίστριας μένει ουσιαστικά δίπλα της, και συζητάει μαζί της, όσο αδύνατο και αν μοιάζει, σε μια απέλπιδη προσπάθεια να την καταλάβει, όταν ακόμα και οι γιατροί την αντιμετωπίζουν σαν τελειωμένη υπόθεση. Φυσικά, όταν η ίδια αποφάσισε πως θέλει να γίνει χορτοφάγος, κανείς δεν νοιάστηκε ουσιαστικά να την ακούσει, αφού ο λόγος της δεν είχε κάποια δύναμη και βαρύτητα, ενώ ουσιαστικά το μόνο που πραγματικά τους ταρακούνησε είναι το ότι αναγκάστηκαν να ξεβολευτούν, ή ''έγιναν ρεζίλι''. 

Η Χορτοφάγος είναι ένα βιβλίο που προκάλεσε αίσθηση. Το έχω διαβάσει δύο φορές, και σίγουρα θα το διάβαζα ξανά. Οι ιστορίες ''πάνε'' η μια την άλλη, αλλά είναι και αυτόνομες. Κάθε μια, είναι και μια μικρή γροθιά στο στομάχι. Η αυτοδιάθεση, η ελεύθερη βούληση, οι επιθυμίες , η ηθική στάση ενάντια σε ένα σύστημα χρόνων και βίας είναι μερικά από τα πιο δυνατά θέματα που κρύβονται πίσω από αυτές τις ιστορίες. Η γραφή της Χαν Γκανκγ είναι απλή, σκληρή και εν μέρει κινηματογραφική. Προσωπικά , είναι από τα βιβλία που μου άρεσαν πολύ, με άγγιξαν και θα το διάβαζα ξανά, καθώς κάθε φορά ανακαλύπτω και κάτι ακόμα, ενώ εγείρει έντονους προβληματισμούς σε φιλοσοφικά και ηθικά ζητήματα. Είναι σαν ένας μικρός αναγνωστικός λαβύρινθος που κάθε φορά που τον διασχίζεις βγαίνεις στην έξοδο από άλλη διαδρομή.